Dlaczego Pluton nie jest już planetą?

Część z Was zapewne pamięta jeszcze czasy gdy Pluton był wliczany w poczet Planet Układu Słonecznego. Co zatem zadecydowało, że stracił swój status?

W miarę postępów w eksploracji Kosmosu, wzrostu zaawansowania technologicznego oraz kolejnych odkryć naukowców, przyszedł czas na regulację naszej wiedzy o Wszechświecie. Kolejne wieści z przestrzeni donosiły o obiektach mniejszych od Księżyca, których nie nazywano już planetami. Planeta jest to bowiem ciało, które obiega Słońce, ale nie ma księżyców o masie równej sobie. Od planety wymaga się też, żeby w otoczeniu swojej orbity “wyczyściła tor”, aby nie było w jej okolicy innego gruzu o podobnej masie.

Tym samym w 2006 roku na mocy Ustawy Międzynarodowej Unii Astronomicznej Pluton stracił swój status i stał się planetą karłowatą, przypisaną do Pasa Kuipera – ogromnego obszaru kosmicznego gruzu rozciągającego się za orbitą Neptuna. Chwilę wcześniej, w tym samym roku, wystartowała sonda New Horizons z misją zbadania ostatniej planety Układu Słonecznego. Mimo późniejszych kontrowersyjnych i szeroko komentowanych zmian wprowadzonych przez Unię, nie zmieniono jej celu. Przed New Horizons Pluton miał być badany przez sondę Voyager 1, jednak – z powodu ograniczonego budżetu i braku zainteresowania – statek skierowano ku księżycowi Saturna – Tytanowi.

Przelot zajął sondzie 9 lat i gdy dotarła na miejsce w 2015 roku wszyscy z zapartym tchem czekali na ekscytujące wieści z końca Układu Słonecznego. Na zdjęciach przesłanych przez New Horizons widnieją bowiem wysokie, postrzępione pasma górskie Plutona i głębokie kaniony na jego satelicie Charonie. Lodowe góry sięgają nawet trzech tysięcy metrów, licząc od podstawy i jak twierdzą naukowcy, uformowały się stosunkowo niedawno. Specjaliści z NASA przekonywali również, że pewne zaobserwowane cechy geologiczne Plutona mogą wskazywać na to, że planeta wydziela ciepło z wewnątrz. Zarówno Pluton, jak i Charon, z którym planeta tworzy specyficzny układ podwójny, wydają się geologicznie aktywne. Jednak tym, co najbardziej zachwyciło miłośników kosmosu była ogromna struktura geologiczna – prawdziwe lodowe serce Plutona. Tombaugh Regio, bo taką nazwę nosi ten obszar, jest lodową pustynią z zamarzniętego azotu. Większość cienkiej atmosfery Plutona składa się właśnie z tego pierwiastka. Badania przeprowadzone dzięki New Horizons pokazały, że w ciągu dnia cienka warstwa azotowego lodu ogrzewa się i zamienia w parę. Ta skrapla się w nocy i ponownie zamarza. Naukowcy określili ten rytmiczny proces biciem serca i stwierdzili, że tak jak serce człowieka rozprowadza krew, tak topnienie i zamarzanie azotu wywołuje na Plutonie ruchy powietrza. Co powstrzymuje lodowate serce Plutona przed zamarznięciem? Wygląda na to, że warstwa lodu nasyconego gazem może działać jak koc, pozwalając planecie na posiadanie ciekłego podskórnego oceanu. I właśnie on przynosi taki efekt.

Sonda New Horizons badała Plutona i jego księżyce przez kilka miesięcy, a następnie udała się w dalsze rejony Pasa Kuipera, by niedawno zmienić się w misję międzygwiezdną. Obecnie podąża śladem Voyagerów. Sonda niesie ze sobą płytę z 430 tysiącami nazwisk mieszkańców Ziemi, amerykańską flagę i niewielką urnę z prochami Clyde’a Tombaugha, człowieka, który odkrył Plutona.